Po co mówić o własnych problemach?
Tłumione emocje i uczucia wśród mężczyzn to powszechny problem. W swojej pracy coachingowej często obserwuję powtarzające się wzorce „radzenia sobie z trudnymi emocjami” – oparte na ich tłumieniu, wypieraniu, uzależnieniach oraz szerokim wachlarzu innych strategii ucieczkowych. Takie podejście może przynosić chwilową ulgę, ale na dłuższą metę okazuje się nieskuteczne, a często wręcz destrukcyjne – zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i relacji z bliskimi.
Skąd źródło takiej postawy? Otóż od pokoleń mężczyźni byli uczeni, że muszą być silni, niewzruszeni i zdolni do radzenia sobie z każdym wyzwaniem w samotności. Wychowywani w kulturze, która gloryfikuje męskość jako symbol siły i odporności, rzadko mieli okazję nauczyć się, jak rozpoznawać i wyrażać swoje emocje. Wielu mężczyzn dorastało w domach, gdzie ojcowie nie rozmawiali o uczuciach – nie dlatego, że nie chcieli, ale dlatego, że sami tego nie potrafili.
Takie dziedzictwo emocjonalnej niedostępności tworzy kolejne pokolenia mężczyzn zmagających się z wewnętrzną izolacją i tłumieniem emocji. W świecie, w którym nadal oczekuje się od nich siły i kontroli, koszty emocjonalne tej postawy stają się coraz bardziej widoczne – zarówno w ich relacjach, jak i zdrowiu psychicznym. To dziedzictwo milczenia bywa cichą przyczyną wielu ludzkich dramatów, które często są niewidoczne, dopóki nie jest za późno.
To Ojciec powinien być przewodnikiem po świecie uczuć
Emocje są naturalnym elementem ludzkiego życia, ale wielu mężczyzn nauczyło się je tłumić, ignorować lub od nich uciekać. Wzorce kulturowe utrwalają wizję „prawdziwego mężczyzny” – silnego, opanowanego i niewzruszonego, co sprawia, że mężczyźni rzadziej otwarcie wyrażają swoje uczucia, takie jak smutek, strach czy bezradność.
W tym procesie ogromną rolę odgrywa relacja z ojcem, który często bywa pierwszym wzorem męskiego zachowania. Tłumione emocje i uczucia przez Ojców, brak emocjonalnej bliskości z dziećmi lub modelowanie chłodnej postawy sprawia, że synowie uczą się, że okazywanie uczuć jest oznaką słabości. Normy społeczne nakładają presję na zachowanie twardości, a potrzeba bliskości i wsparcia bywa wypierana, nawet gdy staje się kluczowa w radzeniu sobie z życiowymi trudnościami.
Od najmłodszych lat chłopcy są uczeni, że płacz, strach czy smutek to emocje „niemęskie.” Komunikaty typu „chłopcy nie płaczą” lub „bądź twardy” są przekazywane przez rodziców, nauczycieli, media i rówieśników. Taki przekaz sprawia, że mężczyźni rzadziej otwarcie przyznają się do trudnych uczuć, a jeszcze rzadziej szukają wsparcia. W efekcie, tłumienie emocji staje się normą, a jedynymi społecznie akceptowanymi uczuciami pozostają gniew i złość, które często maskują bardziej złożone stany, takie jak smutek, samotność czy bezradność.
Brak umiejętności wyrażania uczuć ma poważne konsekwencje zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i relacji z innymi ludźmi. Mężczyźni, którzy tłumią emocje, mogą czuć się odizolowani, niezrozumiani i przytłoczeni wewnętrznym ciężarem. Często prowadzi to do problemów w związkach, gdzie ich partnerki mogą odczuwać frustrację z powodu emocjonalnej niedostępności mężczyzny, co bywa przyczyną kryzysów, a nawet rozpadu relacji.
Koszty długofalowego tłumienia emocji
i odcinania się od uczuć
Długofalowe skutki tłumienia emocji to także rozwój depresji, uzależnień, a w skrajnych przypadkach – samobójstw. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), około 75% wszystkich przypadków samobójstw na świecie dotyczy mężczyzn.
W Polsce liczby te są jeszcze bardziej dramatyczne – w 2020 roku mężczyźni stanowili aż 85% wszystkich osób, które odebrały sobie życie. Brak umiejętności wyrażania uczuć ma poważne konsekwencje zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i relacji z innymi ludźmi.
Drugą stroną medalu, która jest tragiczna w skutkach jest nie szukanie i proszenia o pomoc. Statystyki potwierdzają tę dramatyczną zależność. >W Polsce na depresję choruje około 1,2 miliona osób, jednak leczenie podejmuje znacznie mniej mężczyzn niż kobiet. W 2022 roku aż 83% wszystkich przypadków samobójstw stanowili mężczyźni, co jasno wskazuje na związek między nieleczoną depresją a samobójstwami.
Chociaż kobiety częściej zgłaszają się po pomoc, to jednak mężczyźni są bardziej narażeni na tragiczne skutki nieleczonej depresji, co podkreśla konieczność zwiększenia świadomości społecznej i dostępności wsparcia psychologicznego dla mężczyzn. Ignorowanie problemów emocjonalnych może prowadzić do narastającego poczucia bezradności, które w skrajnych przypadkach kończy się samobójstwem.
Bycie w "problemie" jest mało męskie
W obliczu stygmatyzacji związanej z przyznawaniem się do problemów emocjonalnych wielu mężczyzn wypracowuje różnorodne strategie obronne mające złagodzić ich frustracje i trudności życiowe. Tłumione emocje i uczucia wśród mężczyzn często prowadzą do stosowania mechanizmów ucieczkowych, które przynoszą jedynie chwilową ulgę i nie rozwiązują problemu u źródła.
Odcinanie się od uczuć, unikanie wyzwań, pracoholizm, perfekcjonizm czy podejmowanie ryzykownych działań to niektóre z typowych reakcji mężczyzn na wyparte emocje. Takie mechanizmy, choć początkowo dają złudzenie kontroli nad sytuacją, mogą prowadzić do długotrwałego wyczerpania psychicznego i pogłębienia izolacji.
Zrozumienie mechanizów, w jaki my – mężczyźni próbujemy radzić sobie z trudnymi emocjami, może być kluczem do zrozumienia siebie, ale także do uznania, że wielu z nas zmaga się z podobnymi trudnościami i nie jesteśmy sami w tym problemie.
Warto inaczej spojrzeć na swoje emocje i dostrzec, że świadomość tego wspólnego doświadczenia może stać się pierwszym krokiem do poszukiwania pomocy i odkrycia, że nie jesteśmy w tych zmaganiach sami.
Warto inaczej podejść do własnych postaw i przekonań, dając sobie szansę na zmianę, poprawę jakości życia oraz relacji, które tworzymy każdego dnia.
